مريم نواز جون تقريرون، پ پ جا واڪ آئوٽ: اقتداري ايوانن ۾ ڇڪتاڻ

موجوده سياسي ڇڪتاڻ پاڪستان جي وفاقي جوڙجڪ لاءِ هڪ امتحان آهي. هڪ طرف صوبائي حقن جي ڳالهه آهي، ته ٻئي طرف قومي اتحاد ۽ ڀائيچاريءَ جي ضرورت.

اهڙن نازڪ مرحلن تي سياسي اڳواڻن کي لفظن جي چونڊ ۾ بردباري، ذميواري، ۽ تدبر جو مظاهرو ڪرڻ گهرجي

مُشتاق ٽانوري

پاڪستان جي سياسي منظرنامي ۾ هڪ نئين ڇڪتاڻ جنم ورتو آهي، جيڪا خاص طور تي مريم نواز جي تازن بيانن کانپوءِ شدت اختيار ڪري چُڪي آهي. مسلم ليگ (ن) جي سينيئر نائب صدر ۽ پنجاب جي وڏي وزير مريم نواز جي هڪ تقرير، جنهن ۾ هن پاڻيءَ جي ورڇ، صوبائي خودمختياري، ۽ وفاقي پاليسين بابت تکو ۽ تيز انداز اختيار ڪيو، اُن پيپلز پارٽي جي صفن ۾ سخت ردعمل پيدا ڪيو. نتيجي طور، پيپلز پارٽيءَ قومي اسيمبلي ۽ بعد ۾ سينيٽ مان واڪ آئوٽ ڪري، اتحادي حڪومت لاءِ هڪ نئين ڇڪتاڻ پيدا ڪئي آھي.

پاڻيءَ جي ورڇ تي تڪرار: وفاقيت جي روح کي ڇيھو

مريم نواز جي اها ڳالهه ته “اسانجو پاڻي، اسانجي مرضي، سنڌ ڪير ٿيندي آھي  اعتراض ڪرڻ واري؟” وفاقي وحدت ۽ انڊس واٽر شيڊول جي دائري ۾ نه صرف غير ذميوار بيان طور ڏٺي وئي، پر خاص طور تي سنڌ جي عوام ۾ احساس محروميءَ ۽ ڪاوڙ کي به وڌايو. هي بيان پاڻيءَ جي ورڇ، صوبائي خودمختياري، ۽ ڀائيچاري واري وفاقي اصول جي ابتڙ قرار ڏنو ويو. سنڌ لاءِ، جيڪا اڳ ئي پاڻي جي کوٽ، زرعي بحران، ۽ ٻوڏن جي تباهڪاريءَ جو شڪار رهي آهي، مريم نواز جو اهو رويو شديد تڪليف جو سبب بڻيو.

ڇڪتاڻ جا اثر

پيپلز پارٽي، جيڪا سنڌ جي وڏي سياسي قوت آهي، مريم نواز جي بيانن کي “ تڪراري، افسوسناڪ ۽ وفاقي هم آهنگيءَ جي خلاف” قرار ڏيندي، 30 سيپٽمبر تي قومي اسيمبليءَ مان واڪ آئوٽ ڪيو. جڏهن صورتحال وڌيڪ سنگين ٿي، تڏهن سينيٽ مان به واڪ آئوٽ ڪيو ويو. سينيٽ ۾ شيري رحمٰن سميت ٻين اڳواڻن واضح طور تي مطالبو رکيو ته مريم نواز معافي وٺي، ٻي صورت ۾ پيپلز پارٽي قانونسازيءَ جي عمل ۾ حصو نه وٺندي.

واڪ آئوٽ جو سياسي ۽ پارلياماني اثر

پارليامينٽ مان اتحادي ڌر جي هڪ اهم ساٿي جماعت جو واڪ آئوٽ هڪ اھڙو واقعو آھي، جيڪو نه صرف قانونسازيءَ جي عمل کي متأثر ڪري سگهي ٿو، پر حڪومت جي اندروني پُختائي تي به سنجيده سوال اٿاري ٿو. جيڪڏهن پيپلز پارٽي قانونسازيءَ ۾ سھڪار بند ڪري ٿي ته بجيٽ، قانونن جي منظوري ۽ ٻين آئيني معاملن تي رڪاوٽون اچي سگهن ٿيون، جيڪي اتحادي حڪمت عمليءَ لاءِ خطرناڪ ٿي سگهن ٿيون.

صدر زرداريءَ جو وچ وارو ڪردار: بحران مان نجات جي اميد؟

موجوده سياسي ڇڪتاڻ جي شدت کي ڏسندي، صدر آصف علي زرداري ٽياڪڙيءَ واري ڪردار ۾ ميدان ۾ لٿو آهي. هن وفاقي گهرو وزير کي ڪراچيءَ طلب ڪيو ۽ سياسي مشاورت جو سلسلو شروع ڪيو. زرداريءَ جي ڪوشش آهي ته بحران کي ڳالھين وسيلي حل ڪيو وڃي. صدر طور نه رڳو هو آئيني علامت آهي، پر پنهنجي سياسي سمجھ سان پڻ مسئلا سلجھائڻ جي اميد رکي ٿو.

مريم نواز جو اندازِ سياست: دفاع يا جارحيت؟

مريم نواز جو سياسي انداز، خاص طور تي پنهنجي تقريرن ۾، جارحاڻو ۽ دفاعي رهيو آهي. هن واضع طور تي چيو آهي ته ”پيپلز پارٽي جيڪڏهن پنجاب خلاف ڳالهائيندي، ته اسان خاموش نه رهنداسين.“ هن پنهنجي تقريرن ۾ پنجاب جي حقن، ٻوڏ متاثرن لاءِ ورتل قدمن، ۽ حڪومتي حڪمت عمليءَ جو ڀرپور دفاع ڪيو. ساڳي وقت، سندس انداز مان اهو تاثر ملي ٿو ته هوءَ معافي وٺڻ بدران پنهنجي موقف تي اٽل رهڻ چاهي ٿي. سندس بيانن بعد سوشل ميڊيا ۽ سياسي تجزياڪارن ۾ به راءِ ورهائجي وئي آهي – ڪٿي حمايت ته ڪٿي سخت تنقيد.

وفاقي اتحاد جي بنيادن کي خطرو؟

موجوده ڇڪتاڻ وفاقي اتحاد جي بنيادي اصولن، جهڙوڪ شراڪت، اعتماد، ۽ گڏيل مفادن تي سوال اٿاري رهي آهي. اتحادي حڪومت، جيڪا مختلف سياسي جماعتن جي سهڪار تي ٻڌل آهي، ان لاءِ اهڙي تڪراري صورتحال خطري جي گهنٽي سمجهي پئي وڃي. جيڪڏهن مسئلو جلد حل نه ٿيو، ته اهو نه صرف حڪومت جي ڪارڪردگيءَ تي اثر انداز ٿيندو، پر ايندڙ چونڊن ۾ به اتحادي جماعتن جي ساک متاثر ٿي سگهي ٿي.

نتيجو: سياسي آزمائش

موجوده سياسي ڇڪتاڻ پاڪستان جي وفاقي جوڙجڪ لاءِ هڪ امتحان آهي. هڪ طرف صوبائي حقن جي ڳالهه آهي، ته ٻئي طرف قومي اتحاد ۽ ڀائيچاريءَ جي ضرورت. اهڙن نازڪ مرحلن تي سياسي اڳواڻن کي لفظن جي چونڊ ۾ بردباري، ذميواري، ۽ تدبر جو مظاهرو ڪرڻ گهرجي. صدر زرداري جون ڪوششون هاڻي ان ڳالهه تي دارومدار رکن ٿيون ته ڇا ڌريون لچڪ ڏيکاريون ٿيون، يا تڪرار کي وڌيڪ وڌائين ٿيون.

_________________

مُشتاق ٽانوري خيرپور ميرس سان تعلق رکندڙ صَحافي پِرنٽ ۽ اِليڪٽرانڪ ميڊيا جي مختلف ادارن سان لاڳاپيل رهيو آهي. اڄڪلھ ڪراچي ۾ رهي ٿو.