ڏکڻ ڪوريا جو ‘سافٽ پاور’: هڪ ثقافت جيڪا دنيا تي حاوي ٿي وئي

ٻن ڏهاڪن اندر، هن ننڍڙي ايشيائي ملڪ پنهنجي ثقافت، ساز ،موسيقي، ڊرامن ۽ فيشن ذريعي پوري دنيا جي نوجوانن جي ذهنن ۽ دلين تي راڄ ڪيو آهي.

ڪوريا جي ڪاميابي سنڌ لاءِ هڪ وڏو ۽ عملي سبق آهي جنھن وٽ پنھنجي ثقافت، موئن جو دڙو، شاھ لطيف جي شاعري، ۽ سدا حيات لوڪ گيتن ۽ راڳ جو انمول ورثو آهي

عبدالله عثمان مورائي

هاليو (Hallyu) جو جادو ۽ عالمي معيشت تي ان جو اثر

اهڙي دور ۾ جتي ملڪن جي طاقت جو اندازو فقط سندن فوجي قوت (Hard Power) يا معاشي ذخيرن سان لڳايو ويندو هو، اتي ڏکڻ ڪوريا دنيا کي هڪ نئين سبق سان متعارف ڪرايو آهي ۽ اهو آهي “ثقافتي طاقت” يا “نرم طاقت” (Soft Power) . رڳو ٻن ڏهاڪن اندر، هن ننڍڙي ايشيائي ملڪ پنهنجي ثقافت، ساز ،موسيقي، ڊرامن ۽ فيشن ذريعي پوري دنيا جي نوجوانن جي ذهنن ۽ دلين تي راڄ ڪيو آهي. هي اهو رجحان آهي جنهن کي هاليو (Hallyu) يعني “ڪورين وِيو” چيو وڃي ٿو. پر هي رڳو گيت ۽ ڊراما نه آهن پر هي اهو ماڊل آهي جيڪو سيکاري ٿو ته ڪيئن مقامي ورثو عالمي برانڊ بڻجي مڃتا ماڻي سگهي ٿو.

نرم طاقت ڇا آهي؟

نرم طاقت جو اصطلاح آمريڪي سياسي عالم جوزف نائي (Joseph Nye) متعارف ڪرايو هو. ان جو مطلب آهي طاقت جي استعمال جي بجاءِ، راغب ڪرڻ ۽ گڏيل قدرن کي استعمال ڪندي ٻين ملڪن کي پنهنجي پاسي ڌيان ڇڪرائڻ. ڪوريا ڪنهن به جنگي جهاز يا فوج جي طاقت استعمال نه ڪئي، پر هن پنهنجي فلمن، ڊرامن ۽ ڪي-پاپ (K-Pop) موسيقيءَ ذريعي دنيا جي لکين ماڻهن کي پنهنجي ثقافت سان پيار ڪرڻ تي مجبور ڪيو. جڏهن ماڻهو ڪورين شيون پسند ڪن ٿا، تڏهن اهي ان ملڪ جي پاليسين ۽ مقصدن کي به آسانيءَ ۽ سولائيء سان قبول ڪن ٿا.

هاليو جا بنياد: ڪي-پاپ ۽ ڪي-ڊراما

هاليو جي عالمي ڪاميابيءَ ۾ ٻن صنعتن جو مرڪزي ڪردار آهي:

1. ڪي-پاپ (K-Pop) صنعت جو عروج

ڪي-پاپ رڳو هڪ قسم جي موسيقي نه پر هڪ مڪمل، انتهائي منظم پيداواري نظام آهي. بي ٽي ايس (BTS) ۽ بليڪ پنڪ (Blackpink) جهڙن گروپن جي عالمي ڪاميابي حادثاتي نه آهي. ان جي پويان ڏکڻ ڪوريا جي ڪمپنين (جهڙوڪ ايس ايم، وائي جي ۽ هائيب) جي سالن جي تربيت، بين الاقوامي مارڪيٽ جي کوجنا ۽ ريسرچ، ۽ ڊجيٽل ميڊيا جي مهارت سان استعمال جو هٿ آهي. ڪي-پاپ جا گيت ۽ وڊيو سڄي دنيا ۾ اعلي معيار، وڏي ساک، چمڪندڙ لباس، ۽ متاثر ڪندڙ رقص لاءِ مشهور آهن، جيڪي جاگرافيائي سرحدن کان مٿي آهن. هن موسيقيءَ جا موضوع اڪثر نوجوانن جي اميدن، سماجي چئلينجز ۽ ذاتي سڃاڻپ سان جڙيل هوندا آهن، جيڪي عالمي نوجوان نسل سان ڳنڍجن ٿا.

2. ڪي-ڊراما (K-Drama) جو گهريلو اثر

ڪي-ڊرامن (جهڙوڪ اسڪوائيڊ گيم، ڪرئش لينڊنگ آن يو وغيره) دنيا جي لکين ماڻهن کي ڪورين طرز زندگي، خانداني قدرن ۽ جذباتي پيچيدگين سان متعارف ڪرايو. اهي ڊراما اڪثر ڪري سادي پر گهري جذباتي ڪهاڻين ۽ اعليٰ پروڊڪشن جي معيارن تي ڌيان ڏين ٿا. جڏهن ڪو شخص ڪورين ڊراما ڏسي ٿو، ته هو اتان جي خوراڪ، لباس، ۽ رهڻي ڪهڻي کي به ڏسي ٿو، جيڪو بعد ۾ ڪورين شين جي طلب پيدا ڪري ٿو.

معاشي معجزو ۽ سفارتي فائدو

ثقافت جي ان عالمي قبوليت جو ڏکڻ ڪوريا جي معيشت تي سڌو اثر پوي ٿو.

1.     برانڊ ويليو ۾ واڌارو: ڪي-پاپ ۽ ڪي-ڊرامن جي ڪري، ڪورين اليڪٽرانڪس جهڙوڪ سامسنگ ۽ ايل جي، گاڏين ۾ جهڙوڪ هونڊائي ۽ ڪيا ۽ خاص طور تي ڪورين بيوٽي پراڊڪٽس (K-Beauty) جي عالمي مارڪيٽ ۾ تمام گهڻي ۽ زبردست واڌ ٿي آهي. ثقافتي پراڊڪٽس هتي ‘اشتهار’ جو ڪم ڪن ٿيون.

2.     سياحت جي اڀار: ڪورين ڊرامن جي شوٽنگ واريون جڳهيون هاڻي دنيا جي سياحن لاءِ هڪ مڪمل سير سفر ۽ سياحتي ماڳ ۽ منزلون بڻجي ويون آهن.

3.     سفارتي سولائي: عالمي سطح تي ملڪ جي سٺي تصوير هئڻ ڪري، ڏکڻ ڪوريا کي ٻين ملڪن سان واپاري معاهدا ڪرڻ يا سياسي مسئلن کي حل ڪرڻ ۾ سولائي ٿئي ٿي. اهو ملڪ هاڻي جدت، ترقي ۽ جديديت جي علامت طور سڃاتو وڃي ٿو.

سنڌ لاءِ سبق: پنهنجي ورثي کي عالمي سڃاڻپ ڪيئن ڏجي؟

ڪوريا جي ڪاميابي سنڌ لاءِ هڪ وڏو ۽ عملي سبق آهي جنھن وٽ پنھنجي ثقافت، موئن جو دڙو، شاھ لطيف جي شاعري، ۽ سدا حيات لوڪ گيتن ۽ راڳ جو انمول ورثو آهي. اسان کي رڳو ورثي تي فخر ڪرڻ بجاءِ ان کي عالمي شڪل ڏيڻ جي پڻ ضرورت آهي.

1.     فن کي صنعت بڻائڻ: جيئن ڪوريا پنهنجي موسيقيءَ کي ‘صنعتي نظام’ ڏنو، تيئن سنڌي فنڪارن جي موسيقي ۽ ڊرامن کي پروڊڪشن، رڪارڊنگ ۽ عالمي ڊجيٽل پليٽ فارمن تي مهارت سان پيش ڪرڻ گهرجي.

2.     شاعري ۽ ادب جو ترجمو: شاھ لطيف، سچل سرمست، شيخ اياز يا ٻين شاعرن جي شاعريءَ جو سولو، آسان ۽ اثرائتو انگريزي يا ٻين ٻولين ۾ ترجمو ڪري عالمي پڙهندڙن تائين پهچائڻ گهرجي.

3.     ڪي-بيوٽي جي جاءِ تي سنڌي فيشن: سنڌي روايتي لباس، اجرڪ ۽ رلي جي ڊيزائن کي نئين شڪل ڏئي، ان جو عالمي فيشن شوز ۽ سوشل ميڊيا تي پروموشن ڪري سگهجي ٿو ته جيئن ان کي هڪ ‘سنڌ-اسٽائيل’ جي سڃاڻپ ملي سگهي.

4.     ٽيڪنالاجي جو استعمال: سنڌ جي تاريخي ماڳن بابت هاءِ ڪوالٽي دستاويزي فلمون ۽ مجازي حقيقت (Virtual Reality) ذريعي انهن کي دنيا آڏو پيش ڪرڻ سان سياحت وڌائي سگهجي ٿي.

ثقافت صرف هڪ تفريح نه پر هڪ وسيلو آهي

ڏکڻ ڪوريا جي ڪهاڻي اهو ثابت ڪري ٿي ته ثقافت ڪا سستي شئي نه آهي پر هڪ طاقتور اقتصادي ۽ سياسي وسيلو آهي. نرم طاقت، حقيقي طاقت کان وڌيڪ دائمي ۽ گهرو اثر ڇڏيندي آهي، ڇاڪاڻ ته اها سڌي طرح ماڻهن جي جذبن ۽ شوقن سان سلهاڙيل هجي ٿي. سنڌ جهڙي خطي کي، جيڪو صدين کان هڪ شاهوڪار ثقافتي ورثو رکي ٿو، هن ماڊل مان سبق سکڻ گهرجي ته جيئن اسان جو نالو ۽ قدر عالمي نقشي تي اڃا به وڌيڪ چمڪي سگهن. اسان کي به پنهنجي آواز ۽ سڃاڻپ کي بين الاقوامي سطح تي مڪمل اعتماد سان پيش ڪرڻ گهرجي.

_____________

سنڌ جي شھر مورو جوعبداللہ عثمان مورائي گرائونڊ واٽر انجنيئر آھي ۽ سُئيڊن ۾ رھي ٿو. ھُو ناميارو ليکڪ آھي ۽ وڏي عرصي کان انگريزي، سنڌي ۽ اردو ٻولين ۾ ڪالم ۽ سفرناما لکندو رھي ٿو.